Okul Fobisi

 

Çocuklar açıklamasını yapamadıkları bu korkuyu bastıramazlar; aile çocuğunu okula götürmeye çalışırken, çocuk korkudan direnç gösterir. Ebeveynler de ikilem yaşarlar; hem çocuklarının okula gitmesini derslerden geri kalmamasını isterler, hem de çocuğun yoğun okul korkusu onları endişelendirir. Bu endişe çocuk tarafından da gözlemlenir ve artarak devam eden bir döngü halini alır. Okul fobisi yaşayan çocuklar, hayatlarının kontrolünü kaybetme korkusu yaşarlar. Okul dışında kontrolü sağlar, öngörülebilirliği olur ve böylece kendini huzurlu hisseder. Okuldan beklentisinin ne olduğunu bilmediği için okul ortamı tehdit gibi algılanabilir ve çocuk sınıfta kendini güvende hissetmez. Okulla ilgili bir durumdan korkabilir; okulda başka çocuk(lar) tarafından kendisiyle alay edilmesi, öğretmenle olan ilişkisi ve öğrenme güçlüğü gibi sorunlar yaşayabilir. Ailelerin çocuklarına doğru yaklaşımda bulunması, çocukların bu korkusunu kısa süre içinde yenmesini sağlayacaktır.

 

Okul fobisinin temelinde çoğu zaman ayrılık anksiyetesi yatar, özelikle küçük çocuklar anneden ya da bağlandığı kişiden (güvenli insan) ya da evden (güvenli ortam) okul aracılığıyla uzaklaştırılmak korkusu yaşıyorsa, ayrılık anksiyetesi söz konusudur. Çocuk, her zaman anneden ayrılırken sorun yaşıyorsa, okul fobisi değil ayrılık anksiyetesi vardır. Ayrılık anksiyetesi gibi, sosyal anksiyete de okula gitmemek için neden olabilir. Sosyal fobi yaşayan çocuk, diğer çocuklar ya da öğretmeni tarafından kabul edilmeyeceği korkusunu yaşar. Bu çocuklarda iletişim becerileri diğer çocuklara göre zayıftır. Nerede, nasıl davranacaklarını çok iyi bilemezler ve bu yüzden diğer çocuklarla iletişim kuramazlar ve kendilerini yalnız hissederler. Performans anksiyetesi ve özgüven eksikliğinin de, okul fobisi oluşmasında önemli rolü vardır. Performans anksiyetesinde, okulun beklentilerine cevap verememek çocukta korku oluşturur. İlerleyen sınıflarda çocuğun başarısının önemi artar. Test sonucuna göre çocuk yargılanır. Bu da okula gitmek istemeyecek kadar korku oluşturabilir. Okul fobisi için tek bir neden belirtilemez. Çocuğun kişilik yapısı, ailenin yaklaşımı (özellikle de anne-çocuk ilişkisi), okuldan kaynaklanan faktörler birer etkendir.

 

 Okul fobisinin gelişmesinin genellikle 3 sebebi vardır. Birincisi; okul çağı olgunluğu henüz gelmemiş, fiziksel ve bilişsel olarak okul çağına hazır olmayan çocuğun okula başlaması , ikincisi ; Aşırı korunmuş veya şımartılmış çocuğun ilk kez toplum kuralları ve özel olma özelliğini kaybetmesi ile savaşması, üçüncüsü ; çocuğun duygusal bir sorun yaşıyor olması (boşanma, anne veya babada depresyon, çocukta depresyon, yas, travma , kaygı vb. ) İlk neden bir uzman tarafından uygulanan okul olgunluğu testleri ile control edilebilir. Ancak anne veya babanın okul çağına kadar aşırı koruyucu davranmış olması çocuğun okulda tanıdığı, güvendiği bir yetişkin olmadan koşuşturan çocuklar içinde tek kalabilmesi çocuğa korkunç gözükebilir ve bunu destek almadan çözmek zaman alabilir. Okul çağına kadar korumacı bir tutumla yetiştirilen çocuk tanımadığı kalabalık bir ortamda , kontrolsüz hareket eden ve ona destek olamayacak diğer çocuklar ile kalmayı red edebilir. Bu çocukların genelde yetişkinler ile daha iyi anlaştığı söylenir çünkü yetişkinler onlara zarar vermez ve onların istedikleri gibi oynar. Yani koşarak onlara çarpmazlar veya ellerindeki oyuncağı almazlar. Aşırı şımartılan, her istediği olan veya her şeye uzun uzun onu ikna etmeler sonucunda razı olmaya alışmış bir çocuk, okula başladığı zaman ona yetişkinlerin davrandığı gibi davranılmayan veya evdeki kadar özel hissettirlmediği bir ortamda kalmayı red edebilir. Bu süreçte okul ile evin paralel ilerlemesi en sağlıklı olandır. Evde de çocuğa artık küçük sorumluluklar verilmeli, her istediğinin olamayacağı anlatılmalı ve aşırı korunmacı davranılmamalıdır. Durum duygusal bir durumdan kaynaklanıyor ise bir uzmana başvurup desteklenmelidir. Okul fobisi gelişen çocuk anlaşılmaz ve ugun bir şekilde ona eşlik edilmez ise duygusal bir sorun yaşaması ve davranış problemi geliştirmesine neden olurken, akademik başarısızlığı da ilerleyen süreçte beraberinde getirebilir.

 

Eğer aile çocuğum okula neşeyle gidiyordu her şey yolundaydı ve birden okula gitmek istemedi diyor ise bu durum çocuğun duygusal bir sorun yaşadığına isaret olabilir. Bir uzmana başvurup oyun terapisi yöntemi ile çocuğunuzun duygusal sorunun keşfedilmesini sağlayabilirsiniz. Çocuklar sorunlarını yetişkinler gibi anlatamadıkları için oyun ile anlatırlar ve bu oyun bir uzman tarafından yorumlanarak yine oyun terapisi ile oyun yolu ile çözümlenebilir.

 

                                                                                                                   

                                                                                                                                        Uzman Klinik Psk. Zehra Orgun