top of page

                  Okul Fobisi

 

Çocuklar açıklamasını yapamadıkları bu korkuyu bastıramazlar; aile çocuÄŸunu okula götürmeye çalışırken, çocuk korkudan direnç gösterir. Ebeveynler de ikilem yaÅŸarlar; hem çocuklarının okula gitmesini derslerden geri kalmamasını isterler, hem de çocuÄŸun yoÄŸun okul korkusu onları endiÅŸelendirir. Bu endiÅŸe çocuk tarafından da gözlemlenir ve artarak devam eden bir döngü halini alır. Okul fobisi yaÅŸayan çocuklar, hayatlarının kontrolünü kaybetme korkusu yaÅŸarlar. Okul dışında kontrolü saÄŸlar, öngörülebilirliÄŸi olur ve böylece kendini huzurlu hisseder. Okuldan beklentisinin ne olduÄŸunu bilmediÄŸi için okul ortamı tehdit gibi algılanabilir ve çocuk sınıfta kendini güvende hissetmez. Okulla ilgili bir durumdan korkabilir; okulda baÅŸka çocuk(lar) tarafından kendisiyle alay edilmesi, öÄŸretmenle olan iliÅŸkisi ve öÄŸrenme güçlüÄŸü gibi sorunlar yaÅŸayabilir. Ailelerin çocuklarına doÄŸru yaklaşımda bulunması, çocukların bu korkusunu kısa süre içinde yenmesini saÄŸlayacaktır.

 

Okul fobisinin temelinde çoÄŸu zaman ayrılık anksiyetesi yatar, özelikle küçük çocuklar anneden ya da baÄŸlandığı kiÅŸiden (güvenli insan) ya da evden (güvenli ortam) okul aracılığıyla uzaklaÅŸtırılmak korkusu yaşıyorsa, ayrılık anksiyetesi söz konusudur. Çocuk, her zaman anneden ayrılırken sorun yaşıyorsa, okul fobisi deÄŸil ayrılık anksiyetesi vardır. Ayrılık anksiyetesi gibi, sosyal anksiyete de okula gitmemek için neden olabilir. Sosyal fobi yaÅŸayan çocuk, diÄŸer çocuklar ya da öÄŸretmeni tarafından kabul edilmeyeceÄŸi korkusunu yaÅŸar. Bu çocuklarda iletiÅŸim becerileri diÄŸer çocuklara göre zayıftır. Nerede, nasıl davranacaklarını çok iyi bilemezler ve bu yüzden diÄŸer çocuklarla iletiÅŸim kuramazlar ve kendilerini yalnız hissederler. Performans anksiyetesi ve özgüven eksikliÄŸinin de, okul fobisi oluÅŸmasında önemli rolü vardır. Performans anksiyetesinde, okulun beklentilerine cevap verememek çocukta korku oluÅŸturur. İlerleyen sınıflarda çocuÄŸun baÅŸarısının önemi artar. Test sonucuna göre çocuk yargılanır. Bu da okula gitmek istemeyecek kadar korku oluÅŸturabilir. Okul fobisi için tek bir neden belirtilemez. ÇocuÄŸun kiÅŸilik yapısı, ailenin yaklaşımı (özellikle de anne-çocuk iliÅŸkisi), okuldan kaynaklanan faktörler birer etkendir.

 

 Okul fobisinin geliÅŸmesinin genellikle 3 sebebi vardır. Birincisi; okul çağı olgunluÄŸu henüz gelmemiÅŸ, fiziksel ve biliÅŸsel olarak okul çağına hazır olmayan çocuÄŸun okula baÅŸlaması , ikincisi ; Aşırı korunmuÅŸ veya şımartılmış çocuÄŸun ilk kez toplum kuralları ve özel olma özelliÄŸini kaybetmesi ile savaÅŸması, üçüncüsü ; çocuÄŸun duygusal bir sorun yaşıyor olması (boÅŸanma, anne veya babada depresyon, çocukta depresyon, yas, travma , kaygı vb. ) İlk neden bir uzman tarafından uygulanan okul olgunluÄŸu testleri ile control edilebilir. Ancak anne veya babanın okul çağına kadar aşırı koruyucu davranmış olması çocuÄŸun okulda tanıdığı, güvendiÄŸi bir yetiÅŸkin olmadan koÅŸuÅŸturan çocuklar içinde tek kalabilmesi çocuÄŸa korkunç gözükebilir ve bunu destek almadan çözmek zaman alabilir. Okul çağına kadar korumacı bir tutumla yetiÅŸtirilen çocuk tanımadığı kalabalık bir ortamda , kontrolsüz hareket eden ve ona destek olamayacak diÄŸer çocuklar ile kalmayı red edebilir. Bu çocukların genelde yetiÅŸkinler ile daha iyi anlaÅŸtığı söylenir çünkü yetiÅŸkinler onlara zarar vermez ve onların istedikleri gibi oynar. Yani koÅŸarak onlara çarpmazlar veya ellerindeki oyuncağı almazlar. Aşırı şımartılan, her istediÄŸi olan veya her ÅŸeye uzun uzun onu ikna etmeler sonucunda razı olmaya alışmış bir çocuk, okula baÅŸladığı zaman ona yetiÅŸkinlerin davrandığı gibi davranılmayan veya evdeki kadar özel hissettirlmediÄŸi bir ortamda kalmayı red edebilir. Bu süreçte okul ile evin paralel ilerlemesi en saÄŸlıklı olandır. Evde de çocuÄŸa artık küçük sorumluluklar verilmeli, her istediÄŸinin olamayacağı anlatılmalı ve aşırı korunmacı davranılmamalıdır. Durum duygusal bir durumdan kaynaklanıyor ise bir uzmana baÅŸvurup desteklenmelidir. Okul fobisi geliÅŸen çocuk anlaşılmaz ve ugun bir ÅŸekilde ona eÅŸlik edilmez ise duygusal bir sorun yaÅŸaması ve davranış problemi geliÅŸtirmesine neden olurken, akademik baÅŸarısızlığı da ilerleyen süreçte beraberinde getirebilir.

 

EÄŸer aile çocuÄŸum okula neÅŸeyle gidiyordu her ÅŸey yolundaydı ve birden okula gitmek istemedi diyor ise bu durum çocuÄŸun duygusal bir sorun yaÅŸadığına isaret olabilir. Bir uzmana baÅŸvurup oyun terapisi yöntemi ile çocuÄŸunuzun duygusal sorunun keÅŸfedilmesini saÄŸlayabilirsiniz. Çocuklar sorunlarını yetiÅŸkinler gibi anlatamadıkları için oyun ile anlatırlar ve bu oyun bir uzman tarafından yorumlanarak yine oyun terapisi ile oyun yolu ile çözümlenebilir.

 

                                                                                                                   

                                                                                                                                        Uzman Klinik Psk. Zehra Orgun

bottom of page